Neurologia

Zmysł wzroku

W jaki sposób widzimy ?

Odbite od przedmiotu fale świetlne wpadają do oka poprzez źrenicę i przechodzą przez soczewkę. Skupiają się na siatkówce, która jest właściwym receptorem bodźca wzrokowego.

NERW WZROKOWY pośredniczy w przekazywaniu bodźców z siatkówki do mózgu.
Siatkówka składa się z pręcików i czopków

PRĘCIKI służą do widzenia o zmierzchu lub przy słabym oświetleniu. Dzięki nim możliwe jest rozróżnianie poszczególnych stopni szarości.

CZOPKI służą do widzenia w dzień i pozwalają widzieć barwy.

ADAPTACJA WZROKU - przyzwyczajenie się wzroku do ciemności lub światła.

ZJAWISKO PURKINIEGO- indywidualna zdolność do rozróżniania kolorów w momencie gdy dzień przechodzi w noc.

PLAMKA ŚLEPA - miejsce gdzie nie ma ani pręcików, ani czopków. Miejsce to jest poprostu niewrażliwe na bodźce świetlne.

Test - wzrok
za mało ? - Coś więcej o wzroku

Zmysł słuchu

Słuch - zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych. Narządy słuchu nazywa się uszami. Słuch jest wykorzystywany przez organizmy żywe do komunikacji oraz rozpoznawania otoczenia. Fale dźwiękowe: Przez powietrze docierają do małżowiny usznej, następnie przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej. Pod wpływem drgań powietrza błona bębenkowa porusza przylegający do niej młoteczek. Drgania z młoteczka są przekazywane na kowadełko i strzemiączko, za pośrednictwem okienka owalnego trafiają do ucha wewnętrznego, gdzie drgania są zamieniane na impulsy nerwowe, które nerwem słuchowym docierają do ośrodków słuchowych w korze mózgowej.
NERW SŁUCHOWY przekazuje wzorzec energii elektrycznej odpowiadający dokładnie wzorcowi fali dźwiękowej docierajacej do ucha.
Ucho wewnętrzne jest odpowiedzialne za równowagę ciała:
Za utrzymanie równowagi odpowiedzialne są 3 kanały półkoliste. Ich ułożenie w 3 prostopadłych do siebie, pozwala na utworzenie trójwymiarowego obrazu otaczającej przestrzeni. Są wypełnione płynem zawierającym ziarnka CaCo3. Na wewnętrznej powierzchni kanałów półkolistych występują komórki czuciowe z rzęskami, które są uciskane podczas zmieniania pozycji ciała przez płyn. To powoduje powstanie impulsu nerwowego, który przesyłany do mózgu jest odpowiednio interpretowany i odczuwa informacje o pozycji ciała w danej chwili. ( materiał z WIKIPEDII)

Mało? - na tej stronie coś więcej sluch.com.pl

Zmysł węchu

Węch to jeden z dwóch, oprócz smaku, zmysłów chemicznych.
Istota tego zmysłu zasadza się na umiejętności rozpoznawania występowania określonych związków chemicznych lub ich mieszanin w otoczeniu.
Zapachy odczuwa się na skutek kontaktu związków o własnościach zapachowych z receptorami, które "potrafią" je rozpoznawać i przesyłać odpowiednie sygnały do mózgu. Struktura tych związków jest szerzej omówiona w artykule zapach.
U człowieka receptory zapachowe znajdują się w kanałach nosowych, w ich szczytowej części, tuż pod oczami i częściowo między nimi. Są one zgrupowane w dwa obszary, o powierzchni ok. 2.5 cm2, zawierające w sumie przeciętnie ok. 50 000 000 komórek receptorowych. Z receptorów impuls nerwowy przekazywany jest do opuszki węchowej zlokalizowanej bezpośrednio nad receptorami, poniżej płatów czołowych kory mózgowej. Następnie informacje przekzywane są do węchomózgowia. Przekaz tych bodźców ma charakter szybki i bezpośredni, w odróżnieniu od np.: zmysłu dotyku czy wzroku, gdzie między zmysłem a korą mózgową odpowiedzialną za przetwarzanie odpowiednich informacji jest wiele pośrednich stacji przekaźnikowych.
Fizjologowie są zdania, że węch jest jednym z najstarszych zmysłów. Ludzkie węchomózgowie jest bardzo podobne do węchomózgowia jaszczurek (gady), co oznacza, że zmysł ten wyewoluował jeszcze przed oddzieleniem się ssaków.
Związki zapachowe muszą mieć zdolność do przeniknięcia przez błonę śluzową, którą są otoczone receptory. Sama błona dokonuje już "wstępnej" selekcji zapachów i dopuszcza określone grupy związków do określonych grup receptorów.
Niektóre związki chemiczne są wyczuwalne przez człowieka już przy stężeniach rzędu 0.5 ppm. Tylko 8 cząsteczek substancji zapachowej wystarczy do wywołania odpowiedniego impulsu nerwwego, jednak aby układ nerwowy wykrył zachach potrzeba co najmniej 40 działających receptorów.
Wrażenia zapachowe są sprawą bardzo osobniczą. Ludzie posiadają większą bądź mniejszą wrażliwość ogólną na wszystkie zapachy, a także na poszczególne związki chemiczne. Np.: wrażliwość na octan izoamylu posiada tylko ok. 75% populacji w Europie, a pozostałe 25% jest nań prawie zupełnie niewrażliwa. Na dodatek jeden i ten sam związek chemiczny może dawać wrażenie zapachu przyjemnego lub przykrego w zależności od stężenia, a także w jakiej kombinacji występuje z innymi związkami chemicznymi.
Wrażenia zapachowe zależą silnie u jednej i tej samej osoby od okoliczności, nastroju, stanu zdrowia i cyklu rozwojowego. Np.: u dorosłych kobiet wrażliwość na poszczególne zapachy zmienia się wraz cyklem miesiączkowym, zaś kobietom ciężarnym i karmiącym węch zmienia się bardzo radykalnie i są one w tym okresie zdolne do czucia zapachów, na które inni ludzie są całkowicie niewrażliwi i jednocześnie nie czują one w tym czasie części zapachów normalnie odczuwanych przez większość ludzi.
Z węchem jest związana skaza genetyczna zwana anosmią. 2-3% procent ludzi w każdej populacji) jest zupełnie niewrażliwy na całe grupy zapachów (np.: z grupy "miętowej"). Przypomina to trochę rodzaj zapachowego daltonizmu. Anosomii można się także nabawić środowiskowo, na skutek stałego przebywania w miejscach, gdzie występował intensywnie jakiś zapach. Przypadłość ta obejmuje coraz liczniejsze grupy ludzi w krajach wysokozamożnych, gdzie obserwuje się stały spadek ogólnej wrażliwości ludności na zapachy. W USA szacuje się, że częściową anosomią, na różne grupy zapachów jest objęta niemal połowa ludności, zaś około 10% ma anosomię zupełną na jedną lub kilka grup zapachów.
Około 1/4 osób z zaburzeniami węchu przestaje odczuwać popęd seksualny. Jest to związane z feromonami.
Zwierzęta, dla których węch jest podstawowym zmysłem, który decyduje o przetrwaniu (np. owady, psy, szcury itp.) dysponują o wiele bardziej rozwiniętym zmysłem zapachu. Odpwiednie partie mózgu, przetwarzające informacje a narządu węchu są w związku z tym o wiele lepiej rozwinięte.
Jak jednak odkrył Jess Porter z Uniwersytetu Kalifornijskiego, zdolność tę można sobie wyćwiczyć. Według opublikowanego w "Nature Neuroscience" w grudniu 2006 badania, 2/3 ludzi było w stanie z zawiązanynymi oczami wytropić i przejść 10-metrową krętą ścieżkę ułożoną z rozpylonego zapachu czekolady. Wraz z treningiem zdolność ta rosła. Być może więc kiepski węch ludzi wynika po części z braku treningu.
Psychiatra Oliver Sacks w książce "Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem" opisuje też przypadek człowieka, który na skutek urazu mózgu nagle uzyskał zdolność fenomenalnego odczuwania zapachów - był np. w stanie po wejściu na oddział szpitalny na podstawie węchu ocenić, kto opuścił oddział i czy ktoś nowy doszedł.( materiał z WIKIPEDII)

Mało? Zajrzyj - "węch w życiu człowieka"
lub tu - węch

Zmysł smaku

Smak to jeden z podstawowych zmysłów dostępnych organizmom - służący do chemicznej analizy składu pokarmu. U wielu organizmów smak i węch nie są oddzielone.
Odczuwany smak pokarmów zależy nie tylko od receptorów smakowych, ale również węchowych.
Ludzie mają 5 rodzajów receptorów smakowych, odpowiadających z grubsza ważnym grupom substancji chemicznych znajdujących się w pożywieniu: słodki - węglowodany, głównie cukry proste i dwucukry - największe zagęszczenie receptorów słodkiego smaku jest na koniuszku języka; słony - sole sodu i potasu, a dokładnie kationy tych metali. Receptory rozrzucone są równo po całym języku; kwaśny - kwasy organiczne i nieorganiczne. Najwięcej receptrów smaku kwaśnego jest na bokach języka; gorzki - alkaloidy i wiele soli nieorganicznych. Najwięcej receptorów smaku gorzkiego występuje u nasady języka (tył języka); umami - wykrywa obecność kwasu glutaminowego, składnika większości białek, wyczuwalny np. w pomidorach.
Ciekawostka - osoby, które podczas eksperymentów medycznych były poddawane działaniu słabego prądu elektrycznego przepływającego przez język, odczuwały smak określany jako "metaliczny". Prawdopodobnie źródłem tego odczucia był jednak nie kolejny typ receptorów smakowych, lecz sam fakt podrażnienia receptorów przez przepływający prąd elektryczny. ( materiał z WIKIPEDII)

Zajrzyj tu - ciekawostka

Polecam też tą stronę - troche o smaku, węchu, równowadze (i kochanej synestezji.. ;))
co do synestezji, można też przeczytać o niej w ciekawostkach